Veri Kaybını Engellemeye Yönelik
Pratik Bir Yedek Alma Uygulaması
Şubat 2001
İlker Fıçıcılar
[url=http://ilkerf.tripod.com/teknik/]http://ilkerf.tripod.com/teknik/[/url]
Bu yedekleme yazısına giriş hazırlarken farkettim, Mart 2001'de yani bu satırları yazdığım tarihten bir ay sonra tam 15 yılı doldurmuş olacağım. 15 yıldır, Commodore 64 ile başladığım bilgisayar dünyasının içindeyim. Ve, o kadar yıldır veri kaybının verdiği acıları tadıyorum. En son geçen ay evdeki Linux'u 2.4'e yükseltirken oldukça önemli bir harddisk sorunu yaşadım. Umarım bu yazıdaki program ve yöntem, kullanıcaklara bir felaket durumunda az da olsa yardımcı olur.
Öncelikle, yükümüzü hafifletmek için neleri yedekleyeceğimizi belirleyelim. Eğer baştan, dizinlerimizi düzenli tutuyorsak, örneğin kullanıcı dizinimizde program derleme artıkları, program paketleri, gereksiz resimler, ve internette kopyaları bulunabilecek diğer dosyaları bulundurmuyorsak yedeklediğimiz veriler yalnızca önemliler olacaktır. Bu, hem yedekleme hem de yedek'ten kurtarmada kolaylık sağlıyacaktır.
İkinci olarak, yedeklediklerimizle yedekleme dizinimizin ayrı disklerde veya en azından ayrı bölmelerde bulunmasına dikkat etmeliyiz. Böylece disk veya bölmelerden biri bozulduğunda, diğerinde az çok güncel bir kopyanın bulunmasını garanti etmiş oluruz. Örneğin, yedekleyeceğimiz /home, /root, ve /etc dizinleri /dev/hda2'de bulunuyorsa, /yedekler dizinimiz ya /dev/hdcX'de ya da /dev/hda2 harici /dev/hda4 vs. gibi bir yer de bulunması iyi olur. Tek diskimiz varsa, ve bölmelerden biri /usr/local'e bağlıysa yedeği /usr/local/yedekler gibi bir yere alabiliriz.
Yedekleyeceklerimize karar verelim: /etc ve /root'u en başta yedeklemekte fayda var. Mektuplar önemliyse onları da alalım, ve seçtiğimiz kullanıcı dizinlerini de ekleyelim. Ve bunlar haricinde önemli dosyalrı tuttuğumuz başka dizinler varsa onları da aşağıdaki bash script'inin ilgili kısmına ekleyelim.
Ben aşağıdaki örnek shell script'te şu dizinleri yedeklettiriyorum:
/etc
/root
/var/spool/mail
/home/ilker
/home/umut
/home/berker
Kullanacağımız scripti gecenin bir saatinde crontab yardımıyla çalıştırtacağız. O da, "yedekler" dizinimiz yoksa oluşturacak ve seçtiğimiz dizinleri tar'layıp gzip'leyip oraya atacak. Ertesi günse aynı "yedekler" dizinine başka bir adla kayıt yapacak. Toplam iki kopya olacak şekilde, her gün iki önceki isimle kayit yapacak. Böylece yedek alma sırasında çıkabilecek sorunlara (elektrik kesilmesi vb.) de hazırlıklı olmuş oluruz.
Evet, aşağıdaki script'i ilgili yerlerden kesip /usr/local/bin'e "yedek-al" ismiyle kaydedip
chmod 755 /usr/local/bin/yedek-al
ile çalıştırılabilir yaptıktan sonra, favori yazı editorumuzle root crontab'ini güncelleyelim. Bu yedek alma işini ancak root haklariyla yapabiliriz.
Örneğin "joe" editörünü seviyorsak,
export VISUAL=joe;crontab -e
veya
VISUAL=joe crontab -e
veya csh, tsch gibi shell kullanıyorsak:
setenv VISUAL joe ; crontab -e
ile crontab'a şunu ekleyelim:
05 02 * * * nice -n 8 /usr/local/bin/yedek-al 2> /dev/null
ve kaydedip çıkalım.
Burada, her gece 02:05'de /usr/local/bin/yedek-al adlı komutu çalıştırtırıp yedek aldırıyoruz. (nice -n 8 kısmı bu işi düşük öncelikli olarak yaptırmaya yarıyor.)
Aşağıdaki scripti [url=http://ilkerf.tripod.com/teknik/yedekal.zip]http://ilkerf.tripod.com/teknik/yedekal.zip[/url] adresinden de çekebilirsiniz.
--Buradan aşağısı yedek-al scripti--
#!/bin/sh
#
# yedek-al
# duzenli olarak yedek alIr.
#
# ilker Ficicilar
# [url=mailto:ilkerf@geocities.com]ilkerf@geocities.com[/url]
19 Şubat 2001
Ayrıca sitede bir çok linux ile ilgili yazılara ulaşabilirsiniz.sneaky.gif